تئاترشهر؛ در سبد نیازمندی های خانواده آبادانی قرار گرفت
تئاتر در آبادان مسبوق به سوابق نیک و درخشانی است. بعضی ها معتقدند که یکی از کارگزاران شیخ خزعل تا قبل از روی کار آمدن رضاخان، در نزدیکی اداره گمرک امروزی آبادان، تماشاخانه ای تاسیس کرده بود و هنرمندانی به بازی های شعبده و نمایش مشغول بودند.
البته با توجه به نوع ساخت باشگاه ها و سینماهای متعلق به شرکت نفت کاملاً مشهود است که از این سالن ها به عنوان آمفی تئاتر نیز استفاده می شد.
با ذکر این نکته که قدمت سینماهای آبادان به جنگ جهانی دوم برمی گردد و دلیل ساخت ؛ استفاده ی افسران عالی رتبه ارتش و کارکنان شرکت نفت انگلیس بوده است. «شهید علی صیادی» هنرمندی بود که با تشکیل گروه تئاتر در آبادان در سالهای ۴۰ و ۴۱ فعالیت های مستمری را آغاز کرد.
نعمت الله لاریان، محسن حاتمی نژاد، بیژن افکار، بهمن عیوق، مجید زارعکار از هنرمندانی بودند که با وی همکاری نزدیکی داشتند.
گروه تئاتر (مردم) فعال ترین گروه تئاتر در سالهای ۴۹ و ۵۰ به بعد بود. آقای علی محزون بعنوان اولین کارشناس اعزامی از تهران با تأسیس کلاسهای تئاتر در آبادان ، بسیاری از علاقه مندان را در سال ۱۳۴۵ آموزش داده و آقای سهراب اعزار، دومین کارشناس اعزامی بود که با تشکیل گروه ؛ نمایش هایی را به صحنه برد.
نمایش های شاخص در قبل از انقلاب مثل : نارنج و ترنج، گمشدگان، حلاج، ریل، سوگ سیاوش، چوبدستان ورزیل، گفتگوی شبانه، عروسکها، بهترین بابای دنیا، دم ها، ضیافت ، در حضور باد از جمله کارهای به نمایش درآمده در این سال ها بودند.
با شروع جنگ تحمیلی، تئاتر آبادان دچار خاموشی شد. در سال ۱۳۶۹ همزمان با بازگشت مهاجرین به خانه و کاشانه ی خود، هنرمندان تئاتر علی الخصوص جوانان علاقه مند به این هنر، با اجرای نمایش «به خورشید سپارید» مشعل تئاتر را برافروختند.
در سال ۱۳۷۰، نمایش «بازهم آبادان» به کارگردانی محسن حاتمی نژاد به روی صحنه رفت. در سال ۱۳۷۱، آبادان میزبان چهارمین جشنواره استان خوزستان بود که با نمایش «فصل تکرار» نوشته ی استاد بهمن عیوق به کارگردانی بیژن افکار در این جشنواره حضور داشت.
در سال ۱۳۷۲ با تصمیم مسئولان انجمن نمایش آبادان ؛ اولین جشنواره ی تئاتر آبادان با ۶ نمایشنامه تحت عنوان : «امانت» ، «پاسخ ناپذیر» ، «آنها هرگز نخواهند مرد» ، «آن سوی صحنه» ، «حسنک در حصار دیو» ، «کوی من آبادان» برگزار شد.
همچنین نمایشنامه ی «کنار» یکی دیگر از کارهای انجمن در آن سال ها می باشد. بهمن عیوق در سال ۱۳۷۲ نمایشنامه ی «نامیرا» نوشته ی نعمت الله لاریان را به روی صحنه برد که در پنجمین جشنواره ی تئاتر استان خوزستان بعنوان کار برگزیده ی دوم به جشنواره منطقه ای تئاتر در تبریز راه یافت.
«توکائی در قفس» نوشته ی محمد حسین ناصر بخت به کارگردانی فاخر دریس در سال ۷۲ به روی صحنه رفت. دومین جشنواره ی تئاتر آبادان در سال ۱۳۷۳ با نمایش های: آرزو، مویه مو، سایه ها، نشانی، افتخار، سقوط به روی زانوان، از پا نیافتاده ها، در همایش تئاتر استان خوزستان در تهران به روی صحنه رفت.
سومین جشنواره تئاتر آبادان در سال ۱۳۷۴ با نمایش های: شکوفه گیلاس، زالو، بازی نامه جمشید، خار و دل ، تراژدی طنز چوپان دروغگو .
و درچهارمین جشنواره ی تئاتر آبادان: یکی بود یکی نبود، حکایت غمگینانه ی رفتن، من سردم است، خلوت راز و پنجمین جشنواره ی تئاتر آبادان یادواره ی دفاع مقدس: آدمک، همسایه ها، داغ دل جبهه، کنار، بچه های مدرسه عشق، سرانجام باورت می کنم.
سال ۷۴ نمایشنامه ی شکوفه های گیلاس نوشته ی قدرت الله پدیدار به کارگردانی سامان بیت سیاحی در سال ۷۵ بعنوان کار برگزیده ی دوم استان شناخته و در جشنواره ی منطقه ای شیراز شرکت نمود و در جشنواره ی سال ۷۵ بعنوان تنها ترین برگزیده ی جشنواره استات تحت عنوان آدمک انتخاب و به جشنواره ی منطقه ای لرستان راه یافت.
انجمن نمایش شهرستان آبادان در جشنواره ی فرا استانی با نمایشنامه ی (سقوط بر روی زانوان)، سال ۷۳ تئاتر سوره استان خوزستان (خالو خلیل)، سال ۷۴ در جشنواره ی سراسری تئاتر فجر (مخ طاق) در جشنواره ی دفاع مقدس.
در جشنواره ی روستا سال ۷۴ با یک کار و سال ۷۵ با دو کار در جشنواره ی آتشکار، در جشنواره ی تئاتر لاله های سرخ اندیمشک در سال ۷۵ با یک کار شرکت نموده است.
موج تولید آثار نمایشی در سال های بعد نیز ادامه یافت و کم کم برخی چهره های پرکار و البته مولف ؛ تبدیل به چهره های شاخص تئاتری در آبادان شدند که در این میان می توان به عبدالرضا سواعدی ؛ مهدی پرویش ؛ بهزاد وزیری ؛ مسعود رمضانی و سامان بیت سیاح اشاره مستقیم کرد که توانستند با ارائه کارهایی درخشان نامی بشوند.
در کنار این کارگردان ها بازیگران نو رسته و صاحب سبکی هم پدیدار شدند که پر تعداد هستند و اما شاخص ترین آنها عبارتند از : رضا نوری ؛ عبدالرضا نصاری ؛ ندا اعتمادی کیا ؛ سهراب منصوری ؛ لیلا یدالله زاده ؛ مهری یدالله زاده ؛ حمیده موسوی ؛ شیرین دژآگاه ؛ علی سهیم پور ؛ ایمان مصطفایی و ….
قطار تئاتر آبادان از اواسط دهه هشتاد تا اوایل دهه نود دچار رکود مشهود شد تا جایی که سرمایه های واقعی این رشته هنری تصمیم گرفتند گوشه نشینی و عزلت را انتخاب کنند که شاید بتوان به جرات دلیل این انتخاب را مداخلات پر دامنه ی اداره ارشاد در تشکیلات انجمن نمایش آبادان دانست.
در سال ۱۳۹۵ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان طی بخشنامه ای نحوه ی واگذاری سالن های نمایش را به ادارات شهرستان های متبوع اعلام کرد که در نهایت تالار تئاتر مهر تبدیل به سینما مهر شد ؛ سالن ثامن الائمه تبدیل به تئاترشهر شد و تالار اشراق نیز به همان نام باقی ماند . این سه سالن به ترتیب در اختیار آقایان مجید عیدان ؛ مهدی پرویش و خانم ندا اعتمادی کیا قرار گرفتند.
در بین این واگذاری ها ؛ مهدی پرویش و مجموعه ی تئاتر شهر ایشان را باید چراغ روشنای تاتر آبادان نامید چرا که با در اختیار قرار دادن سالن به گروه های مختلف نمایشی آبادان ؛ معضل نبود سالن تئاتر در آبادان را تا حدود زیادی حل کرده است گرچه اصحاب هنر بویژه تئاتری های آبادان هنوز از داشتن مکان هایی برای تمرین رنج می برند که انتظار می رود مدیریت اداره فرهنگ و ارشاد آبادان در این زمینه ورود کند که پیشنهاد می دهیم این مهم را با عقد تفاهم نامه ای با مدیریت آموزش و پرورش آبادان به سرانجام برساند.
اما این روزها شاهد اولین همایش تئاتر شهر آبادان هستیم .
این همایش که با همت اهالی تاتر آبادان و با اتکا به داشته های سخت افزاری و نرم افزاری خود اقدام به پاسداشت از هنرمند گرامی و تاثیرگزار تاتر آبادان جناب آقای عبدالرضا سواعدی نموده اند.
حرکتی که می تواند چرخ های زنگ زده ی مانده بر ریل قطار تئاتر آبادان را روان سازی کند و شاهد روزهای خوش بود.
باید از مهدی پرویش ؛ ندا اعتمادی کیا , سهراب منصوری ؛ امیرحسین افتخارپذیرایی ؛ مهندس قلمی و عبدالرضا سواعدی و تمام هنرجویان کودک و نوجوان و جوان شهر تشکر کرد که با این حرکت کاملا خود جوش خود ؛ درس بزرگی به کسانی دادند که برای ایجاد هر حرکتی ؛ اعتبار و بودجه را بهانه می آورند که البته حنایشان دیگر رنگی ندارد و همان بهتر که همچنان در اتاق خود محبوس بمانند با این شرط که لااقل اگر کمکی نمی کنند سنگ اندازی هم نکنند و اجازه بدهند نیکان و دلسوزان و پرچمداران واقعی تئاتر آبادان کارشان را انجام بدهند که قطعا در این مسیر موفق خواهند بود.
مهرداد معماری
رسانه اجتماعی اروندپرس
- ۹۶/۰۳/۲۵