منبع خبر کجاست؟
اخیرا شاهد رشد بی سابقه ی سایت های خبری – تحلیلی در آبادان هستیم که بجای توجه به تکثر و تنوع قلم ؛ همگی در یک سو و مطالبشان نیز به نقل از یکدیگر است.
این در حالی است که موضوعات مطروحه در این سایت های همگن ؛ دغدغه های گردانندگان این وبسایت ها در انتخابات ۱۶ ماه آینده برای مجلس شورای اسلامی است.
با نگاهی به این سایت ها متوجه می شویم که نوک پیکان نویسنده و یا نویسندگان مشترک آن ها ؛ مراکزی است که احتمال می دهند که کاندیداتورهایی از آن جا معرفی بشوند. شگرد نخ نمای این وبسایت های زرد سیاسی بر این منوال است که ابتدا عطف به خبری منتشر نشده و بر اساس منابع آگاه ؛ خیال بافی نموده و در نهایت نتیجه می گیرند که آسمان با ریسمان بافته شده و در ادامه برای مهم جلوه دادن تخیلاتشان عده ای را اجیر می کنند که در ذیل خبر تحلیلی شان ! اظهار نظر نمایند که معمولا اظهار نظرات بگونه ای تنظیم شده اند که موضوع خبر را که بر اساس شنیده ها بوده تایید می کنند.
اسف بار تر اینکه گرداننده یا گردانندگان این سایت های نوظهور و اتوبوسی در هتک حرمت افراد و بازی با آبروی افراد هیچ ابایی نداشته و در تحلیل هایشان جانب ادب حرفه ای و البته اخلاق محوری را نیز مد نظر قرار نداده و عملا شباهت بسیار زیادی به شیوه ی نگارش شبنامه هایی دارد که گاهی اوقات در گوشه و کنار و برخی محافل شهر توزیع می شوند.
بنا بر رسالتی که خبرنگار و خبر بر عهده دارد لازم می دانیم که خلاصه ای از اصول نگارش خبر را یادآور بشویم:
تعریف خبر:
اعلام و بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل عقاید و افکار عمومی است.
عوامل یک خبر:
۱-اعلام واقعه: یک واقعه زمانی جنبه خبری پیدا می کند که آشکار شود و دیگران از آن مطلع شوند.
۲- نخستین بیان: بعد از آشکار شدن خبر باید چگونگی وقوع آن بیان شود تا کنجکاوی مخاطبان را ارضاء نماید.
۳- واقعه عینی: خبر باید با واقعیت همراه باشد و فاقد افسانه پردازی می باشد.
۴- جالب بودن واقعه: خبرنگاران باید نیازمندیها و علاقه های مخاطبان را در نظر بگیرند.
۵- عمومی و اجتماعی بودن واقعه: خبر باید جنبه عمومی داشته باشد و در زندگی اکثریت مردم تأثیر بگذارد.
خبرنگار کیست؟ کسی است که به اتکا به ذوق و استعداد شخصی پس از گذراندن دور آموزش تخصصی وظیفه تهیه و جمع آوری و تنظیم اخبار و انتقال آن از طریق وسایل ارتباط جمعی (مطبوعات- رادیو- تلویزیون- خبرگزاری) به مخاطبان را به عهده دارد.
صفات خبرنگار:
۱- شم خبری: عده ای معتقداند که استعداد و شم خبری ذاتی می باشد مثلا کسی که نقاشی می کند ولی در عمل ثابت شده ذاتی نبوده و فنی است و بر اساس تمرین و تکرار باعث بالا رفتن استعداد و شم خبری می شود.
۲- در مسیر بودن خبر: یعنی در جریان رویداد قرار گرفتن می باشد.
۳- لزوم تخصص: روزنامه نگاری یک رشته تخصصی می باشد و در گذشته به این شکل نبوده و اکنون تخصصی شده است مثلا یک خبرنگار هنری باید مکاتب سینمائی را بشناسد.
۴-تماس با مردم: تا زمانی که خبرنگار با مردم تماس نداشته باشد نیازها و افکار مردم را نمی توان دریافت زمانی می تواند نیاز مردم را بشناسد که با مردم ارتباط داشته باشد.
۵- ایجاد صمیمیت: خبرنگار نمی تواند بدون صمیمیت و دوستی خبر تهیه کند پس باید اعتماد طرف مقابل را جلب نماید.
۶- نگهداری نشانی منابع خبری: خبرنگار باید دفترچه خاصی داشته باشد که مشخصات تمام منابع خبری را بنویسد تا در مواقع ضروری به آنها دسترسی یابد.
۷- بررسی اسناد و مدارک: هر خبرنگاری در حوزه ای که کار می کند باید اسناد و مدارک مخصوص آن را داشته باشد. مثلاً اگر خبرنگار مالی هستیم در مورد مالیاتها و هر آنچه که مربوط میشود به آن شخص و در جریان امر قرار بگیریم.
۸- تکمیل معلومات عمومی: خبرنگار باید در حال تکمیل معلومات خود باشد از طریق اینترنت مطبوعات مختلف – کتاب
۹- سرعت و عمل: سرعت و عمل در کار خبری بسیار مهم می باشد و خبرنگار باید خبر را در فرصت اولیه به تحریریه برساند.
۱۰-رعایت بی طرفی: خبرنگاری که به نوعی بی طرفی را نقص کند اعتماد از او سلب می شود.
۱۱-رفتار اجتماعی مناسب خبرنگار: خبرنگار باید ظاهری آراسته، مرتب و رعایت ادل و نزاکت را داشته باشد.
مفاهیم اساسی در خبر نویسی:
۱- درستی و صحت خبر: خبر باید درست و بر مبنای یک گزارش عینی باشد و گرنه قصه نویسی است و باید به همان شکلی که اتفاق افتاد نوشته شود نه به آن صورت که خبرنگار می خواهد.
۲- صراحت و روشنی خبر: خبر باید واضح و از ابهام و کنایات به دور باشد و هنر خبرنگار در این است که اطلاعات صحیح را در زمانی که جمع آوری کرده و با بهترین نحو تنظیم نماید و به مخاطبان انتقال دهد.
۳- جامع و کامل بودن خبر: خبر باید طوری تهیه و تنظیم شود که هیچ سوالی برای خواننده بی پاسخ نماند و خبرنگار خود را به جای مخاطب قرار دهد و سوالی ابهام داشته باشد برطرف کند و با جامعیت در اختیار مخاطبان قرار دهد و به پرسشهای مربوط به عناصر خبر به طور کامل پاسخ داده شود.
صفات خبر خوب:
۱- تازگی خبر: خبر باید تازه و نو باشد و در اولین فرصت در اختیار مخاطبان قرار گیرد مثل سبزی و میو ه تازه۲-۲- جالب بودن خبر: خبری جالب است که علاوه بر تازه بودن باید توجه فوری و غیر ارادی افراد را به خود معطوف سازد . مثل: سگ و انسان
۳- صحت خبر: اگر خبرها با واقعیت منطبق نباشد اعتماد مردم سلب می شود پس خبرنگار در زمان کسب و تهیه تنظیم خبر با بی طرفی و واقع بینی به رویداد نظر کند و به طور عینی و واقعی به مخاطب انتقال دهد.
چگونگی کسب خبر
۱- دریافت خبر ۲- جمع آوری خبر ۳- کشف خبر ۴- تحلیل و تحقیق خبر
۱- دریافت خبر: این خبرها بدون مداخله خبرنگار به مطبوعات می رسد مثل اعلامیه های دولتی، گزارش مصاحبه ها وکنفرانس مطبوعاتی
۲- جمع آوری خبر: خبرنگار باید به جستجو و جمع آوری خبر بپردازد مثل: خبرهای مربوط به محصول های صنعتی، فعالیتهای عمرانی و اقدامات نوسازی اگر خبرنگار برای تهیه خبر مراجعه نکند مسئولان آن هیچ وقت مستقیماً برای انتشار آن در مطبوعات پیش قدم نمی شوند.
۳-کشف خبـر: در برخی موارد اخبار محرمانه ومخفی است یعنی نه تنها خبر ابهام دارد بلکه دارنده خبر به علل خاص خبرنگار را از دست یافتن بدان باز می دارد بدین طریق خبر را عملاً منکر می شود در این حالت خبرنگار موظف است خبر را کشف کند و در اختیار روزنامه نگار بگذارد مثل : اخبار سیاسی – قضائی
۴- تحلیل و تحقیق خبر: زمانی که برای کسب خبر منابع مستقیم وجود ندارد و خبرنگار می تواند با بررسی دقیق اخبار موجود و مقایسه آنها با یکدیگر به یک خبر مهم دست یابد خبرنگار این خبرها را باید با احتیاط منتشر کند تا از لحاظ صحت عمل انتقادی بر آن وارد نباشد.
عناصر خبر
عناصر خبر عبارتند از :که- چه– کی –کجا- چگونه- چرا
عنصر که : شخص یا اشخاصی را در بر می گیرد . نام و نام خانوادگی- سن- جنس- تحصیلات- شغل
عنصر چه: یا چه موضوعی- محور اصلی خبر اصل رویداد است مانند: ارزشهای در برگیری و برخورد مانند زمان جنگ، حواد ث طبیعی
عنصر کی: عنصر زمان بسیار مهم می باشد مانند روز- ساعت- دقیقه – ثانیه
عنصر کجا: چه مکانی (شهرستان- شهر- استان- کوچه- طبقه – پلاک)به خبرنگار کمک می کند چطور موضوعش را بنویسید.
عنصر چگونه: چگونگی، چطور – چگونگی وقوع رویداد را در بر می گیرد.
عنصر چرا: علت اتفاق را بررسی می کند بیشتر در تفسیر بکار می رود.
تفاوت خبر، تفسیر و تشریح
خبر: در خبر نباید و هیچ حقی نداریم در آن دخل و تصرف کنیم بلکه عین واقعه را باید بیان کنیم و یک خبرنگار باید وقایع را بی طرفانه بدون غرض دیدنیها و شنیدنیها را منتقل کند.
تفسیر: مفسر یا نویسنده درباره رویدادی که احتمالاً خبر آن جداگانه منتشر شده اظهار نظر می کنند و در نوشته هایش استنباط، اندیشه و قضاوت شخصی خود را بیان می کند می تواند از نظریه دیگران که مورد قبول اوست استفاده کند. در تفسیر نویسنده ممکن است موضوعی را رد یا از آن حمایت کند به طور کلی تفسیر در رده بندی مقاله های روزنامه نگاری قرار می گیرد و نظر نویسنده در مورد یک رویداد است و در آن به عنصر خبری چرا پاسخ داده می شود.
تشریح خبر: منظور بیان مفصل و مشروح عناصر عینی و واقعه یک رویداد که خبرنگار حقی ندارد نظرات شخصی خود را در آن بیان کند در واقعه به عناصر چرا و چگونه تواماً پاسخ می گوید.
